مدیریت سرمایه (Capital Management) یک استراتژی یا برنامه مالی بوده که هدف آن تضمین حداکثر سود و جلوگیری از زیان‌های احتمالی است. این استراتژی از تکنیک‌ها و راهکارهای مختلفی تشکیل شده که هر کدام به طریقی احتمال بهره‌وری و سودآوری را در طول مدت سرمایه‌گذاری افزایش می‌دهند. در حقیقت راهکارهای مدیریت سرمایه کاهش‌دهنده و مدیریت‌کننده ریسک در بازارهای مالی است.
ریسک چیست؟
نوسان جزئی جدایی‌ناپذیر از بازارهای مالی است. تفاوتی ندارد که در بورس ایران یا خارج سرمایه‌گذاری کرده‌اید یا دارایی خود را صرف خرید رمزارزها کرده باشید؛ ریسک همیشه هست. ریسک‌ها به دو نوع مختلف تقسیم می‌شوند:
ریسک سیستماتیک: این ریسک همیشه در بازار هست و روی تمام یا اکثر قیمت‌ها اثر می‌گذارد.
ریسک غیرسیستماتیک: این ریسک به علت رویدادهای ویژه رخ می‌دهد و ممکن است در نمودار یک یا چند سهم نوسان ایجاد کند.
ریسک سیستماتیک ناشی از اتفاقاتی مثل رکود اقتصادی، جنگ، افزایش استقبال مردم از بازار و … است. ریسک‌های غیرسیستماتیک نیز مربوط به اتفاقاتی خاص‌تر هستند. برای مثال رشد قیمت آهن، احتمالا ارزش سهام شرکت‌های تولید محصولات آهنی را افزایش خواهد داد.
راهکارهای مدیریت سرمایه
برای مدیریت ریسک باید راهکارها و تکنیک‌های مختلفی را به کار ببندیم. در ادامه به برخی از بهترین‌ها راهکارهای مدیریت سرمایه و ریسک می‌پردازیم.
شناخت کافی از بازار
شاید در ابتدا این موضوع بسیار ساده به نظر برسد اما اگر کمی به فعالیت‌های اقتصادی خود در سال‌های گذشته نگاه کنید، متوجه می‌شوید بارها بدون شناخت کافی وارد بازارهای خاص شده‌اید. هیجان‌ها، توصیه‌های نزدیکان، تبلیغات، منابع نامعتبر و … باعث می‌شوند بدون شناخت کافی از بازار، سرمایه خود را به راحتی هدر دهیم. در نتیجه یکی از راهکارهای مدیریت سرمایه شناخت کافی از بازار است. قبل از قدم برداشتن باید بدانید زمین زیر پای شما چه وضعیتی دارد؛ حتی اگر دوستان شما چند قدم جلوتر از شما باشند.
طراحی برنامه معاملاتی
بدون برنامه‌ریزی حتی نمی‌توان کارهای روزانه را مدیریت کرد. بازارهای مالی پر از فرصت‌ها و وضعیت‌های متفاوت است. باید برنامه‌ای مشخص برای سرمایه‌گذاری داشته باشید. باید بدانید روی کدام بخش از بازار متمرکز خواهید شد؛ سراغ کدام بخش‌ها نخواهید رفت؛ چقدر انتظار سود دارید؛ چه میزان سرمایه وارد بازار خواهید کرد و چه مدت زمانی فعالیت معاملاتی خواهید داشت.
کنترل احساسات
یکی از مهمترین راهکارهای مدیریت سرمایه کنترل احساسات است. شاید بتوان گفت نیمی از شکست‌ها در سرمایه‌گذاری به خاطر عدم کنترل بر روی نگرانی‌ها و اشتباهات ذهنی است. احساسات در زمان‌های مختلفی می‌توانند بر شما غلبه کنند. صعود بیش از حد سهام، سقوط‌های ناگهانی، فرصت‌های بادآورده، موج‌های بازار و … باعث می‌شوند تا تصمیمات غلطی بگیرید. گرچه بازارهای مالی محل استفاده از فرصت‌های شگفت‌انگیز است اما بدون صبر و بردباری هیچ دستاوردی نصیب شما نخواهد شد.
تعیین حد ضرر و سود
اگر بهترین تحلیلگر و خوش‌شانس‌ترین فرد بازار هم باشید، با لجبازی و اصرار روی تکرار یک اشتباه ممکن است سرمایه خود را از دست بدهید. حد ضرر و سود برای معاملات و دارایی‌های خود مشخص کنید و همیشه به دنبال حداکثر سود و اجتناب از فروش سهام در منطقه زیان نباشید. در مواقعی که نمودار صعودی است اجازه ندهید احساس طمع بر شما چیره شود. گاهی هم برای جلوگیری از یک ضرر احتمالی سنگین، باید زیان‌های کوچک را به جان خرید.
تنوع در سبد سرمایه
همه تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد قرار ندهید. حتی اگر روی بهترین سهام بازار هم سرمایه‌گذاری کرده‌اید، بخشی از دارایی خود را به سهام یا پروژه دیگری اختصاص دهید. یکی از اصول اصلی و راهکارهای مدیریت سرمایه، داشتن سبدی از سهام است. باید دقت داشت که تنوع به معنای توزیع سرمایه در سهم‌های متعدد و زیاد نیست. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند ۵ یا ۶ سهم می‌تواند تنوع مناسبی برای هر سبد باشد.
به جایگاه خود دقت کنید
اگر فردی مبتدی هستید، به سراغ سهام‌هایی با میزان نقدشوندگی بالاتر بروید و از خرید دارایی‌های خاص بپرهیزید. همچنین در روزهای ابتدایی به دنبال اتفاقات ویژه و سودهای کلان نباشید. بدانید که آزمون و خطاهای مختلفی را باید پشت سر بگذارید و احتمال زیان مالی در ماه‌های ابتدایی فراوان است. درک درستی از مراحل پیشرفت در سرمایه‌گذاری داشته و خرید و فروش‌های خود را به صورت پله‌ای انجام دهید.
بسیاری از افراد به حضور در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف علاقه دارند. استفاده از راهکارهای مدیریت سرمایه می‌تواند به شما کمک کند تا خیلی زود مجبور به چشیدن طعم شکست نشوید و به شکلی منطقی و گام‌به‌گام به پیشرفت در این عرصه ادامه دهید. برای ثروتمند شدن باید سرمایه و البته برنامه داشته باشید.
